βοράνια ή υβρίδια του βορίου

Δισθενείς ενώσεις του βορίου με υδρογόνο, τις οποίες παίρνουμε με επεξεργασία του βοριούχου μαγνησίου με υδροχλωρικό οξύ. Η απλούστερη από τις ενώσεις αυτές, το διβοράνιο (Β₂Η₆), είναι αέριο· τα επόμενα μέλη, τα οποία περιέχουν από τέσσερα μέχρι έξι άτομα βορίου, είναι υγρά και τα άλλα στερεά. Είναι ενώσεις με δυσάρεστη οσμή, τοξικές, πολύ εύφλεκτες, και διασπώνται εύκολα με επίδραση ύδατος και θερμότητας. Οι τύποι δομής τους έχουν συζητηθεί πολύ και τελικά κρίθηκε αναγκαίο να παραδεχτούμε την παρουσία στο μόριό τους ενός χημικού δεσμού ειδικού τύπου, που ονομάζεται δεσμός με ένα ηλεκτρόνιο. Τα πιο απλά β. παρασκευάστηκαν για πρώτη φορά το 1912 από τον Πολωνό χημικό Άλφρεντ Στοκ (1876-1946) με εξαιρετικά πολύπλοκες τεχνικές. Πολύ αργότερα εφαρμόστηκαν πιο ικανοποιητικές μέθοδοι, στις οποίες χρησιμοποιήθηκαν αλογονούχα παράγωγα του βορίου και αλκαλικών υβριδίων. Τα β. εφαρμόζονται για την αναγωγική τους ικανότητα και μερικά ενδιάμεσα σε αρκετές οργανικές ενώσεις για τη δραστηριότητά τους. Εξαιρετικό ενδιαφέρον προκαλεί σήμερα η δυνατότητα χρήσης των β. ως προωθητικών υψηλής ενεργειακής ισχύος, ιδιαίτερα των πυραύλων.